İnşaat sektöründeki bazı yapısal sorunlar, ülke ekonomisindeki dalgalanmalar ve koronavirüs pandemisinin global çaptaki sosyo-ekonomik etkileri sebebiyle, geçtiğimiz iki yıl boyunca inşaat sektöründe daralma görüldü diyebiliriz.
Özellikle geride bıraktığımız 2020 yılında, salgının en şiddetli yaşandığı dönemde inşaat sektörü %3,5 daralma yaşamıştı. 2021 yılında aşının bulunmasıyla yeniden canlanan sektör, yılın ilk çeyreğinde %3,3; ikinci çeyreğinde ise %3,1 büyüyerek, yılın ilk yarısını %3,2 büyüme ile tamamladı. Fakat bu büyümeler yine de kısıtlı olarak gerçekleşti.
Büyümenin kısıtlı yaşanmasında pandemi dışında başka unsurların da varlığını göz önünde bulundurmak gerekiyor. Örneğin; inşaat malzemeleri fiyatlarının yükselmesi proje maliyetlerini artırırken, artan proje maliyetleri de konut fiyatlarına yansıyor. Bir yandan da artan enflasyon ile birlikte azalan alım gücü, konut satışlarının epey azalmasına neden oldu. Bu da sektörün büyümesinin önündeki engeller arasında sayılabilir. Çünkü sektörün konut talebine bağımlılığı olduğunu görebiliyoruz.
İnşaat sektörünün zor günler geçirdiği son dönemde hammadde maliyetlerinin yüksek olması
üreticileri zora sokuyor. Tüketici açısından baktığımızda ise yükselen maliyetler ve döviz kurlarındaki dalgalanma, tüketiciyi satın almada kararsızlığa düşürüyor. İnşaat firmaları ise inşaat projeleri için tecrübeli ara eleman bulunmaması sorunundan muzdarip. Tüm bunlar birleşince sektördeki akışın sekteye uğraması kaçınılmaz oluyor.
Diğer yandan sektörün umutsuz bir durumda olduğunu söyleyemeyiz. Örneğin; deneyimli mühendis ve teknik personel bolluğu, çelik ve çimento gibi güçlü alt sektörlerin varlığı, yeterli yan sanayinin varlığı ve bazı lojistik avantajlar inşaat sektörünü dinç tutan faktörler arasında yer alıyor. Konut talebi sürekliliği ve kentsel dönüşüm ihtiyacının sektörü canlı tuttuğu göz ardı edilemez. Dünyanın en büyük 250 uluslararası müteahhidinin açıklandığı listede 40 adet Türk şirketi bulunuyor. Aynı listede ilk 100’e ise yedi adet Türk müteahhit girdi. Bunlar da inşaat sektöründe başarımızın dünya çapındaki izdüşümlerine örnek olarak gösterilebilir.
İstihdama baktığımızda ise 2021 Ağustos ayında istihdam edilenlerin sayısı bir önceki aya göre tarım sektöründe 26 bin kişi, sanayi sektöründe 217 bin kişi ve inşaat sektöründe 83 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin %6,3’ü inşaat sektöründe yer alıyor. İnşaat malzemeleri ihracatı Ağustos 2021’de 2,87 milyar dolara yükseldi. Bu ihracat rakamı, Ağustos 2013 döneminden beri yaşanan en yüksek ikinci aylık ihracat rakamı oldu. İnşaat sektörü için zor geçen 2020 yılında bile Türkiye, inşaat malzemeleri ihracatında iki sıra yükselerek 9. oldu.
Tüm bunlara bakıldığında sektörün sağlam temeller üzerine kurulduğunu ve aksaklıklara rağmen yola devam edebildiğini görüyoruz. 2021 yılında nispeten toparlanma sürecine giren inşaat sektörünün, yılın kalanında da durumunu koruyacağını düşünüyorum.
Erhan KOCABAŞ
Workindo CEO