Ipsos’un HTP paneli tarafından Perakende.org için derlenen verilere göre;
Türkiye’de hanelerin hızlı tüketim ürünleri harcamaları Ocak-Temmuz 2024 döneminde, bir önceki senenin aynı dönemine kıyasla göre %75 artış gösterdi. 2020-2023 yılları arasında, hanelerin alışveriş sıklığının düzenli olarak azaldığı ve buna bağlı olarak da yapılan alışveriş miktarında düşüş gözlemlenmekteydi. 2024 yılında sıklık düşüş trendinin sona erdiği ve hanelerin geçtiğimiz döneme kıyasla 6 defa daha sık alışveriş yaptığı görüldü. Yılın ilk yedi ayında 122 defa alışveriş yapan haneler, her bir alışverişlerinde ortalama 227 TL harcadılar. Sepet başına yapılan harcamanın %63 artması hızlı tüketim ürünleri büyümesinin ana kaynağı oldu. Özetle, yılın ilk 7 aylık döneminde haneler daha sık alışverişe gidip her bir alışverişte daha fazla harcadılar.
Hızlı tüketim ürünleri harcamalarının %83’ünü Gıda ve İçecek oluşturdu. Ocak-Temmuz döneminde hanelerin harcamalarını en fazla arttırdığı kategori et ürünleri, en az artırdığı kategori yağlar oldu. Et ürünleri harcamalarının artışında fiyat artışları daha çok etkili oldu. Yağlardaki harcama artışının geride kalmasındaki sebeplerden biri tüm yağ kategorilerinin daha az hane tarafından satın alınması nedeniyle artmayan miktar ile sıvı yağ ve margarin fiyatlarındaki artışın diğer kategorilere kıyasla daha düşük gerçekleşmesidir.
Gıda dışı kategorilerde en yüksek artış temizlik ürünlerinde, en düşük artış kâğıt ürünlerinde gerçekleşti.
Haneler son dönemde her 100 TL’sinin 53 TL’sini markalı ürünlere, 23 TL’sini market markalı ürünlere, kalan 24 TL’sini ise açık ürünlere ayırdı. Geçen sene ile kıyaslandığında markalı ürünlerin payı sabit kaldı. Markalı ürünlerin en çok pay kaybettiği kategori et ve et ürünleri olurken açık ürünlerin pay kazanmasının arkasında yine bu kategori vardı.
Hanelerin kanal tercihlerinde indirim marketlerine daha fazla yönelmesi ön plana çıktı. Geçtiğimiz senenin Ocak-Temmuz kümüle dönemine kıyasla, ortalama bir hane indirim marketlerinden yaklaşık 4 kez daha fazla alışveriş yaptı ve kanalın payı 1 puan artarak %35’e ulaştı. İndirim marketleri büyümesine, Bim ve A101 daha sık ziyaret edilerek katkıda bulundu, Şok büyümesi daha geride kaldı.
Hem Migros hem de Tarım Kredi Marketleri’nin katkısıyla 2023 yılında en belirgin büyüyen kanal olan ulusal zincirler, Ocak-Temmuz döneminde geçen seneye göre payını koruyor. Geçen seneden farklı olarak, Tarım Kredi Marketleri’nin daha az hane tarafından tercih edilmesi nedeniyle büyümesi yavaşladı. Diğer taraftan Migros daha fazla alışverişçi tarafından daha sık ziyaret edilmesi ile hız kesmeden büyüdü.
Geleneksel kanallara toplam harcamalarda ayrılan pay ise sabit kaldı. Büyük kısmını tekil marketlerin oluşturduğu bağımsız süpermarketler hanelerin toplam harcamalarında pay kaybetse de kasaplardaki büyüme bu kaybı dengeledi. Kasaplar ve et ürünlerindeki artışın uzun süredir süregelen daralmadan sonra gerçekleştiğini, hanelerin et ürünleri satın alım miktarının 2022 ve öncesine göre halen geride olduğunu unutmamak gerekir.
Çalışma sonuçlarına göre Ipsos Tüketici Panelleri Lideri Pelin Halaçoğlu şu değerlendirmeyi yaptı;
2024’ün ilk yedi ayında hanelerin Hızlı Tüketim Ürünleri harcaması geçen yıla göre %75 artış gösterdi.
Enflasyonun etkisiyle her bir alışverişte harcanan tutardaki artış devam ederken alışveriş sıklığındaki gerileme trendi durdu; 2024 yılı geçen yıllara kıyasla alışveriş sıklığında ilk defa artış görüldüğü dönem oldu.
Yüksek enflasyon sebebiyle, tüketiciler daha fazla promosyon, aktivite ve uygun fiyatlı ürün arayışına devam ediyor. 2023 ile kıyaslandığında ürünlerindeki fiyat artışının birçok kategoride daha düşük oranda gerçekleşmesi geçen sene düşen satın alım miktarlarında toparlanma sağladı.
Tüketicilerin bu dönemde indirim marketlerini daha fazla tercih ettiği, bu kanalı ilk yedi aylık dönemde daha sık ziyaret ettiği ve bunun sonucunda kanalın hane harcamalarından aldığı payı arttığı görülüyor. Ulusal zincirler payını korurken, daha geleneksel alışveriş kanallarında ise bağımsız süpermarketler pay kaybederken kasaplarda toparlanma var.
Araştırma Künyesi
Bu bölümde paylaşılan veri ve bulgular Ipsos Hane Tüketim Paneli’nden derlenmiştir. Hane Tüketim Paneli Türkiye’yi temsil edecek şekilde seçilmiş 14,000 haneden oluşan bir örneklem olup, hane içi satın alım verilerini içermektedir.