Sözcü: Ozon Genel Müdürü Hazal Maraş Röportaj: Duygu Tezel Çoban
Ozon kuruluş hikayesini ve sağladığı hizmetleri açıklayan Ozon Genel Müdürü Hazal Maraş, müşterilere sağladıkları avantajları, ürün çeşitlerini, müşteri alışkanlıklarını ve depolama çözümlerini açıkladı. Yarı yıl ve yıl sonu plan hedeflerini de açıklayan Maraş, merak edilen tüm soruları Perakende.org okuyucuları için yanıtladı.
Rusya’da geniş bir e-ticaret pazarına hizmet sunan Ozon Global firmasını öncelikle biraz tanıyabilir miyiz? Ne zaman kuruldu, hangi ürün ve hizmetleri sunuyor?
Öncelikle Ozon hakkında bilgi vermek isterim. 1998’den beri Rusya ve Türkiye Cumhuriyetine hizmet veren Ozon, dünyanın en büyük pazar yerleri arasında bulunuyor. Daha küçük ölçekli başlayıp, bugün Rusya’da çok büyük depolama alanlarına sahip olan Ozon, sadece e-commerce değil, e- ticaret değil, fintekten turizme, lojistikten taşımaya birçok farklı alanda bulunan dev bir marka.
Ozon Global ise; 2019 da temelleri atılan 2022 ‘de Türkiye operasyonu ile başlayan Ozon’un yurt dışı kolu.
Ozon Global neden var; Rusya çok büyük bir coğrafya. Rusya’da çok fazla müşteri talebi var ve bu coğrafya buna artık yetişemeyeceği bir seviyede. Bu yüzden çevre ve lojistik iletişimin iyi olduğu ülkeler tabii ki bu konuda bir fırsat alanı yaratıyor. Bu sebeple, Ozon Global’i Ağustos 2022’de lansmanını yaparak lokal ofisimizle birlikte hizmete açtık.
Bizim bugün yaptığımız aslında, Türkiye’deki satıcıyı Rusya’daki alıcıyla buluşturmak. Bunu yaparken de Türkiye’deki satıcıyı, Rusya’daki alıcıyı hiç yormamak. Asıl işimiz bu.
E-ticaret platformu üzerinden; giyim, elektronik, kitaplar, ev eşyaları ve daha birçok ürün kategorisinde müşterilere geniş bir ürün yelpazesi sunuyorsunuz, Ozon Global olarak müşterilerinize sağladığınız avantajlar nelerdir ?
En büyük avantaj; Rusya pazarı çok büyük bir pazar olmakla birlikte, biraz korkutucu bir pazardı aslında. Çünkü genel olarak B2B’nin ağırlıklı olduğu ülkesel kurallar, gümrük kuralları, lojistik imkanları sebebiyle B2C’nin çok fazla yapılmadığı, yani normal girişimcilerin eğer toplu, çok büyük bir iş yapan üretici değilse girmeye biraz çekindiği bir pazardı. 2022 yılında Ozon Global ile birlikte aslında biz bütün bu bahsettiğim zorlukları yok ettik. Bugün Türkiye içinde bildiğimiz hepimizin müşteri olarak kullandığı lokal pazar yerleri ne yapıyorsa biz satıcı ve alıcı için aynı şeyi yapıyoruz. İki ülke olması bir şey ifade etmiyor.
En büyük avantajımız; satıcıları hiç giremedikleri bir pazara hiçbir efor sarf ettirmeden sokmak. Çünkü biz her şeyi organize ediyoruz. Şirket olarak bugüne gelebilmek için tüm altyapıyı yıllar önce hazırladık. Bugün tek yapmaları gereken doğru ürünü, doğru fiyatla, doğru pazarlama araçlarını kullanarak sistemde bulundurmak. Kalanı bizde ve zaten satıcılar da bunun artısını görüyor. İkincisi, bunu yaparken satıcılarımızı analitik olarak çok besleyen bir ekibiz. Bu çok gurur duyduğumuz bir şey. Türkiye’de bunun örneği yok. Analitik olarak satıcılara kişiselleştirilmiş data veren, satışlarını arttırmak için çalışma yapmaları adına bir pazar yeri yok.
Pazaryerleri genel olarak standart data takibi sağlıyor. Çok büyük ölçekli ürün havuzu için doğru olabilir, ama satıcının ihtiyacına uygun kişiselleştirilmiş bir data elde etmek tüm süreçlerin ilerlemesi açısından daha sağlıklı oluyor.
Biz bunu manuel olarak veya otomasyon sistemlerimizle birlikte ekibimizle birlikte satıcılara sağlıyoruz. Bu da çok ayrı bir avantaj. Çünkü rakamımızı ne kadar çok bilirsek başarıya o kadar yaklaşır, ne yapmamız gerektiğini ve aksiyon planımızı çıkarırız. Bu doğrultuda satışı yönlendirmek bizim için çok değerli.
Son olarak, Ozon Global çok ulaşılabilir bir şirket. Bu bir operasyon, ama bu operasyonda satıcı alıcı operasyon tarafı birbirinden bağımsız değil. Offline ya da online fark etmez, insan ile hallediliyor. Bu manuel olarak yapılmasından bahsetmiyorum. Her şeyin çok güzel takip edildiği, kimsenin yalnız kalmadığı bir sistemden bahsediyorum.
Online perakende sektörü, dünya genelinde hızla büyümeye devam ediyor. Özellikle teknolojik gelişmeler, mobil cihazların yaygınlaşması ve internet erişiminin artması gibi faktörler, online alışverişin yaygınlaşmasına katkı sağlıyor. Rusya da bu durum nasıl? Rusya ve Türkiye’de ki e-ticaret pazarını değerlendirip, müşteri alışkanlıkları özelinde karşılaştırabilir misiniz?
Aslında Türkiye ve Rusya olarak ne kadar farklı gözüksek de çok benzer bir kültüre sahibiz. Özellikle online alışveriş tarafındaki gelişim süreci çok benzer. Dünyada bir şeyleri yaşama hızı ve içerideki gelişmeler birbirine çok uzak değil, yakın bir coğrafya olmamız sebebiyle tüm gelişmeleri birlikte yaşıyor sayılırız.
Pandemi dönemini hep birlikte yaşadık. Mesela hepimiz bir Türk vatandaşı olarak şunu düşünelim. Pandemiden önce her birimiz Türkiye içinde normal günlük alışverişimizi ne kadarını online yapıyorduk, ne kadarını offline yapıyorduk. Hayatımızın merkezinde haftanın bir günü mutlaka gittiğimiz bir alışveriş merkezi vardı.
Hem Türkiye’de hem Rusya’da yaşayan biri olarak kendimden örnek vermek isterim. Herhalde bir alışveriş merkezine girmeyeli üç buçuk dört ay falan olmuştur. Ofisten çıkarken ya da oradan geçmem gerektiği için artık AVM’lere gidiyorum. Online alışveriş sistemlerine kolay olması sebebi ile çok alıştık. Nerede olursak olalım, ne zaman olursa olsun, aklımıza gelen her şeyi karşılaştırma yaparak alabiliyoruz. Özetle, aradığımız herhangi bir ürün için; nerede, fiyatı nedir? Farklı bir yerde indirim var mı? Bunun ederi bu mu? Vb tüm soruların cevabını almak sadece on dakikamızı alıyor.
Rusya’da da bu durum bire bir aynı. Online alışverişin gelişimini insanlar, pandemi sonrası fark etti. Ve Rusya’da 2022’den sonra özellikle batılı ürünlerinde ülkeden stok azalmasıyla ortaya çok güzel bir ihtiyaç çıktı. Sadece ülke içindeki online alışveriş değil, artık yurt dışı pazarlarındaki ürüne de ihtiyacımız var.
Türkiye’de de bu durum aynı aslında. Yurt dışından gelen ürüne tabii ki ihtiyacımız var. Bazen bizim buradaki ürünlerimiz yetmiyor. Çünkü insan olarak daha fazlasını istiyoruz. Bu da çok doğal bir ihtiyaç. Online alışveriş gelişti, daha fazla ürüne ihtiyaç oldu. Ve bu noktada Rusya’nın online’ da ki gelişim süreci artarak devam etti. Ayrıca farklı avantajları da var. Teknik alt yapısı çok güçlü sistemlerden bahsediyoruz.
Ozon, Rusya’da şu an bilinirliği en yüksek olan online alışveriş metrosu ve Rusya’da ki en çok ikinci reklam veren online performans gösteren şirket. Bu çok önemli. Yolda yürürken maksimum üç beş dakika içerisinde etrafınızda Ozon’a dair bir logo, bir bina üzerinde reklam, bir tabela görüyor olmanız demek aslında. Bu durum bize online alışveriş de bir adım daha ileri, daha hızlı ilerlememizi sağlıyor. Bunun sonucu olarak talep de artıyor.. 11 farklı zaman diliminde yaşayan, yani 150 milyona yakın insan var. Bunun da yarısı internet kullanıcısı. Bu internet kullanıcısını da artık yarısından fazlası Ozon kullanıcısı. Bahsettiğimiz rakam neredeyse 50 Milyon aktif satıcı demek. Çok ciddi ve büyük bir pazardan bahsediyorum.
O yüzden de online alışverişin değerini ve karşılığını fark ettikçe daha fazla talep verecekler. Onlar daha fazla talep verdikçe de, biz Türkiye pazarı olarak daha fazlasını oraya çıkarma ihtiyacı duyacağız. Bu da böyle güzel bir kazan kazan ilişkisi haline gelecek. Ama işimiz zor. Kolay değil. Talep çok fazla. Bu talebi iş ortaklarımızın, beraber çalıştığımız ya da çalışacağımız satıcıların, perakendecilerin ve girişimcilerin görmesini istiyoruz. Çünkü fırsat düşünüldüğünden çok büyük, pazar çok daha büyük.
İnşallah daha fazla Türk girişimci, perakendeci ve bu işi yapmak isteyen her satıcıyı ürünleriyle sistemimize dahil edeceğiz.
Geniş bir lojistik ağına sahipsiniz. Dağıtım ağınız ve takip sisteminizde ki süreç hakkında biraz bilgi verebilir misiniz ? Depolama imkanlarınızı, avantajları ile birlikte bizimle paylaşabilir misiniz?
Öncelikle tedarik zinciri kısmımızı kısaca özetleyeyim. Lojistik sistemimiz en kompakt, basit bir sistem.
Herhangi bir satıcı ürünleriyle birlikte sisteme dahil olduğunda ki aşamaları da çok basit. Daha sonra artacak opsiyon olarak lojistik iş ortağı sunuyoruz. Bu iş ortaklarımız tabii ki bizim ara yüzümüzde; tüm opsiyonlar, süreçler, fiyatlar, ücretler, gümrük bilgileri vb. tüm detaylarıyla yer alıyor. Satıcı bunlardan istediğini seçiyor. Ve bunu yaptıktan sonra geriye başka aşama kalmıyor. Satıcı ürününü koyuyor, ürününü fiyatlandırıyor, ve siparişi alıyor. Sipariş aşamasına geçiliyor.
Sipariş aldığında yapılan tek bir şey var. Bu arada satıcının lojistikle ilgili tek dahil olduğu kısım burası. Türkiye’nin çeşitli şehirlerine yayılmış 29 tane teslimat noktamız var. Bunun da sayısı artıyor. Bunlardan birini fiziksel olarak bırakmak, göndermek ya da beraber çalıştığı lojistik operatörünün kapıdan alma opsiyonu varsa, bunu da arttırıyoruz. Ürünü çağırıp teslim etmek. Bu aşamadan sonra hiçbir şey yapılmıyor.
Elleştirmesi, aradaki tüm ürün prosesleri, dağıtımı gümrüklemesi vb tüm süreçle lojistik operatörümüzle birlikte biz ilgileniyoruz. Satıcı sadece sistemini açıyor ya da mobilya aplikasyonu üzerinden takip ediyor. Başka hiçbir şey yapmıyor. Ürünleri lokasyona göre Maksimum 15 iş günü içerisinde de zaten Rusya’ya ulaştırıyoruz. Moskova 3 gün olabilir. Daha uzak lokasyonların 15 iş gününe kadar süresi oluyor. Bu süreyi de yarısına indirerek kısalttık. Daha kısaltarak çalışmalarımıza devam ediyoruz. Önümüzde ki sene başında ki hedefimiz hepsini bir haftaya indirebilmek.
Türkiye’de ilerleyen bir dönem de depolama sisteminiz olacak mı? Yurt dışında ve Rusya da ki depolama koşullarınızdan ve konumunuzdan bahsedebilir misiniz?
B2C sistemimiz ile buradaki satıcıdan direk müşteriye gidiyor. Aradaki taşıma sürecini aracılarımızla biz yapıyoruz. Türkiye’de bir depomuz yok Depolama yapmadığımız için satıcımıza ekstra bir depolama maliyeti yaratmıyoruz. İleride daha iyi servisler sağlayarak, süreçlerimizi geliştirmeye devam edeceğiz. Zaten lojistik iş ortaklarımız Türkiye’de bulunuyor. Lojistik iş ortaklarımızın depolarında bütün süreç yönetildiği için oradan devam ediyor.
Rusya tarafında depolarımız mevcut. Yani hem Centerlarımız hem inanılmaz hızlı bir aktivite yapılan elleştirme merkezlerimiz var. Aslında 1,5 milyon metrekareden fazla sadece bu operasyona hizmet eden bir operasyondan bahsediyoruz.
Ozon’un şöyle bir güzel bir tarafı var. Bizim Rusya’da 30 binden fazla “pick-up point” dediğimiz ürün teslim alma noktamız var. Müthiş noktalar. Bunların bazıları bir kutucuk kadar, bazıları koca bir mağaza kadar. İçinde giyinme kabinleri, çalışan arkadaşlarımız, aynalar, aynı zamanda Ozon ürünleri iade noktaları vb birçok güzel avantaj söz konusu. Genelde çoğu müşterimiz ürünlerini oradan teslim almak istiyor. Çünkü müşterilerimizin % 70 ‘nin maksimum on dakikalık iş yerine ya da evine yürüme mesafesinde teslim alma noktalarımız var. 30 bin inanılmaz bir rakam. Bunu hem şirket olarak biz yapabiliyoruz, hem girişimciler yapabiliyor.
Yani biz hem satıcı hem pick-up teslim etme nokta sahibi de olabilir. Rusya tarafında çok güzel avantajlar sağlıyoruz. Ozon tarafında Rusya’da çok büyük bir lojistik ağımız bulunuyor. Ürünü kendimiz dağıtıyoruz. Lojistik ağımız Rusya’da çok kuvvetli . Bu yüzden Türkiye’de. bir depolama ihtiyacımız genelde çok fazla olmuyor. Operasyonu orada yapıyoruz. Ama tabii ki hacimimiz artıyor. Hacimimiz arttıkça satıcıların maliyetleriyle ilgili de onlara kolaylık sağlamak adına farklı çalışmalarımız olacak. Bunlardan biri de Türkiye de. Bu sene içinde değil. Daha ilerleyen süreçlerde planlarımız arasında yer alıyor. Zamanı gelince duyurularını yapacağız ama henüz daha zamanımız var.
Kaç kişilik bir istihdamdan bahsediyoruz?
Biz Türkiye ekibi olarak 10 kişiyiz. Rusya’daki Ozon global ekibi olarak 200’ü geçtik. Ozon’ un geneli 45 bin kişi. Ne kadar büyük bir operasyon olduğunu buradan hesap edebilirsiniz aslında. Tabii ki bunun içine; depoları, merkez operasyonunu ve diğer ülke operasyonlarını da katıyorum. Oldukça büyük bir işletmeden bahsediyoruz.
2023 yılının ilk yarı yılını firmanız özelinde değerlendirip, yıl sonu plan ve hedeflerinizden bahsedebilir misiniz ?
2023 yılının başında bizim en büyük hedefimiz; bir önceki seneye kıyasla satıcı sayımızı ve içerideki satış sayısını artırmak idi. Şuan bu sayıyı 15 katına çıkardık. Satış sayısı tabii ki çıkacak. Bu ayrı bir durum ama satıcılarımıza kazandırdığımız parayı ilk yarı yılda 40 katına, sipariş sayımızı 35 katına çıkardık. Ve bu rakamlar artmaya da devam ediyor. Bu zaten bizim ilk yıl sonuçlarımızın çok güzel gittiğini gösteren en büyük üç rakam.
İkinci yarı yıl hedefimiz bambaşka. İlk yarıya göre %80 ciro büyümesi planlıyoruz ve şu anki gidişat devam ederse zaten bunu başardık, hedefe doğru ilerliyoruz diyebiliriz. Hatta daha da üstüne çıkacağız gibi gözüküyor. Bu yüzden mevcut satıcılarımızla ve gelecek satıcılarımızla bunu konuşuyoruz. Vakit kaybetmeyin. Öyle bir rüzgar var ki buranın arkasında, herkes bu tarafa geliyor. Bundan belki birkaç sene sonra rekabet ortamı zorlaşacak. Şu an rekabet ortamı çok kolay; az satıcı var, ortalama ürünler var. Herkes kendi alanında satış yapıyor ama bu artacak. Bu süreç bambaşka bir yere gelecek. Ve işte o zaman rekabet zorlaşacak. O yüzden hedefimiz çok yüksek, açgözlü bir ekibiz. Daha fazlasını istiyoruz. Bunu başarma yolunda ve hedefimiz doğrultusunda ilerliyoruz.
Hedefimiz; ciromuzu arttırmayla birlikte Türkiye’deki satıcı sayısını her geçen ay katlayarak ilerlemek.
Gelecekteki büyüme planlarınız arasında bu söylediklerinize ilave söylemek istedikleriniz var mı?
Türkiye’ye Rusya pazarını açan ilk online alışveriş sitesi olma gururunu taşıyoruz.
En büyük geleceğe dönük hedefimiz ve hayalimiz; bu gururu sürdürülebilir hale getirmek. Hem ilk günkü heyecanımızı yıllar boyu sürdürebilmek, ekibimizi büyütmek. Hem de Ozon ile birlikte bu tarafta ve dışarıda bir istihdam sağlayabilmek.
Özetle; hedefimiz ve hayallerimiz; bizimle birlikte satıcıları büyütmek ve tabii ki ülke ekonomisine katkıda bulunmak olduğunu iletebilirim.