Türkiye’nin en büyük ikinci 500 sanayi kuruluşunun vergi öncesi dönem kârı 2022’de yüzde 98 artarak 74,7 milyar TL’ye ulaştı. Buna karşın, çalışan başına ücret artışı ise yüzde 75,7 oldu.
İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) hazırladığı “Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2022” araştırmasına göre, ülkenin ikinci 500 büyük sanayi kuruluşunun vergi öncesi dönem kârı 2022’de yüzde 98 artarak 74,7 milyar TL’ye ulaştı. Bu şirketlerin faaliyet kârı ise yüzde 91 artarak 100,4 milyar liraya çıktı. Buna karşılık aynı dönemde faaliyet kârlılığı oranı 1,1 puan düşüşle yüzde 12,6’ya geriledi. Benzer şekilde faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr büyüklüğü de yüzde 90,2’lik artışla 121,1 milyar liraya ulaştı. Bu artışa rağmen FAVÖK kârlılığı oranı 1,4 puan azalarak yüzde 15,2’ye düştü.
Vergi öncesi kâr ve zarar toplamı ise yüzde 98,2 artarak 37,7 milyar liradan 74,7 milyar liraya yükseldi. Ancak satış kârlılığı oranı 0,4 puan düşüşle yüzde 9,8’den yüzde 9,4’e indi. Tüm bu gelişmeler kârlılık rasyolarında bir önceki yıla göre kısmen daha düşük bir performansa işaret etti. Buna karşın, İSO İkinci 500’ün istihdamı 2022’de binde 1 artışla 261 bin kişiye ulaştı. Aynı yılda ödenen toplam maaş ve ücretlerdeki artış ise yüzde 75,9 olarak gerçekleşti. Çalışan başına ücret artışı ise 75,7 oldu.
En büyük ikinci 500 sanayi kuruluşunun üretimden satışları geçen yıl 2021’e göre yüzde 104,8 artarak 694,8 milyar liraya çıktı. İSO İkinci 500’de diğer faaliyetlerden olağan gelir ve kârlar 70 milyar lirayken, diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararlar 63,5 milyar lira oldu. Geçen yıl üretim faaliyeti dışı gelirlerin kârlılığa katkısı bir hayli azaldı. Üretim faaliyeti dışı gelirlerin dönem kâr ve zarar toplamı içindeki payı 2021’de yüzde 17,2 iken 2022’de yüzde 8,7’ye geriledi. Her ne kadar yılların kendine özgü koşulları nedeniyle farklı eğilimler yaşansa da 2022 yılında sanayicinin daha fazla esas faaliyetlerine odaklandığı ve kârını gerçek işinden elde ettiği görüldü.
Küçük ve orta ölçekli kuruluşların performansı açısından önemli sonuçlar ortaya koyan araştırmaya göre, geçen yıl sanayi sektörü başta Rusya-Ukrayna savaşı, yükselen enflasyon, finansal koşullarda sıkılaşma gibi önemli gelişmelerin yaşandığı ve bunlara bağlı olarak yılın ikinci yarısında küresel büyüme ve ticaretin ivme kaybettiği bir ortamda faaliyet gösterdi. Bu çerçevede İSO İkinci 500 sonuçlarına bakıldığında, 2022’de ikinci 500 şirketin üretimden satışları yüzde 104,8 artarak 694,8 milyar liraya yükseldi. Bu artışta, güçlü iç talep ve ihracat artışının yanı sıra enflasyon ve döviz kurlarındaki yükseliş belirleyici rol oynadı. İSO İkinci 500’ün üretimden satışlarındaki değişimler, yıl sonu TÜFE enflasyonundan arındırılarak incelendiğinde, 2022’de yüzde 24,7 ile oldukça güçlü bir reel artış yaşandığı görüldü. Ancak bu artış, 2021’deki yüzde 30,4’lük yükselişin altında kaldı.
Reel değişimler hesaplanırken son yıllarda olduğu gibi yine yıl sonu TÜFE enflasyonu kullanıldı. 2022 sonunda TÜFE enflasyonu yüzde 64,27 iken ÜFE enflasyonunun yüzde 97,72 düzeyinde gerçekleşmişti. Bu oran dikkate alındığında üretimden satışlardaki reel artış yüzde 3,6’da kaldı.