NielsenIQ Müşteri Geliştirme Yöneticisi Mert Sadıkzade, perakende sektöründe son 10 yılda yaşanan değişimleri, enflasyon ve fiyat artışlarının FMCG sektörü üzerindeki etkilerini, tüketicilerin alışveriş alışkanlıklarındaki dönüşümleri, e-ticaretin önemini ve 2025 trendlerini değerlendirdi.
Son 10 yılda Perakende sektörü nasıl değişti bize biraz anlatır mısınız?
Son on yılda Türkiye’deki modern ticaret (zincir marketler, süpermarketler ve hipermarketler) %213’lük etkileyici bir büyüme sergiledi. Geleneksel perakende %15 oranında daraldı. E-ticaret FMCG’de giderek daha fazla pay alıyor. Promosyonlu satışlar %38,6’ya ulaştı, özel markalar güç kaybetti. İndirim marketleri FMCG pazarında baskın hale geldi. Geleneksel kanalların zayıfladığı bu dönemde, büyümenin motoru zincir marketler ve süpermarketler oldu. Buna karşın son 10 yılda benzin istasyonlarının %51, eczanelerin %19 ve parfümeri uzayının %38 büyüdüğünü görüyoruz.
Perakende sektörü, ulusal zincirlerin büyümesinin yanı sıra, yerel zincirlerin de güç kazandığı bir dönüşüm sürecinde, büyük market zincirleri pastadan daha büyük pay alıyor. Modern ticarette fiyat artışları daha stabil ilerlerken, geleneksel kanallarda fiyat baskısı daha fazla. Gıda dışı FMCG (kişisel bakım, ev bakım) fiyat artışları, gıda kategorilerine kıyasla daha kontrollü seyrediyor.
Enflasyon ve Fiyat artışlarını düşündüğümüzde FMCG sektörünü neler bekliyor?
FMCG sektörü 2024’de %9.9 hacim büyümesi gerçekleştirdi. Büyümenin kaynağı artık fiyat artışları değil, hacim artışı. Enflasyonun ve ekonomik belirsizliklerin FMCG sektörüne olan etkisi fiyat hassasiyetini artırıyor, bu da tüketicilerin kampanyalara ve indirimli ürünlere yönelmesine neden oluyor.
Tüketici davranışları giderek değişiyor. Alışverişçi “değer arayışı” içinde daha fazla market ziyaret ediyor. Geleneksel kanallarda fiyat baskısı nedeniyle müşteri kayıpları yaşanırken, modern ticaret fiyatlarını daha rekabetçi tutarak tüketiciyi kendine çekiyor. Kağıt ürünleri, hijyen ürünleri ve ev bakım ürünlerinde, fiyat artışları gıda kadar sert olmadı ama talep kaybı yaşandı. Private label toplam FMCG pazarında %1,7 puan kayıp yaşadı. Tüketiciler artık private label markalar yerine, indirimdeki markalı ürünleri tercih ediyor. Markalar için promosyon yönetimi kritik hale geldi. Promosyon artık FMCG sektöründe sadece bir pazarlama aracı değil, markaların varlığını sürdürebilmesi için kritik bir unsur haline geldi.
Tüketicilerin alışveriş alışkanlıklarında nasıl bir değişim gözlemleniyor? 2024’de Neler Gözlemledik ?
Alkolsüz içeceklerde çay ve gazlı içeceklerin pazar payı düşerken, soğuk kahve ve doğal içecekler büyüyor. Dondurma sektörü en hızlı büyüyen kategori oldu. Kişisel bakımda, traş ürünleri ve deodorantlar büyürken, kağıt ürünleri gibi temel hijyen ürünleri gerileme yaşadı. Saç bakımında şampuan satışları gerilerken, saç boyası ve saç bakım ürünleri büyüme gösterdi. Evcil hayvan mamaları satışlarında ciddi bir artış gözlemledik.
Yeni nesil tüketici, geleneksel kategoriler yerine yeni trend ürünlere yöneliyor. Örneğin, çay tüketimi düşerken, soğuk kahve pazarı hızla büyüyor. Aynı şekilde, kişisel bakım ürünlerinde kağıt ürünleri yerine bakım ve güzellik odaklı ürünler öne çıkıyor. İkame ürünlerin önemi ortaya çıkmaya başladı. Baklava vb ürünlerin fiyatlarını tüketici dondurma gibi ikame ürünleri tercih etmeye başladı.
E-Ticaret’in Öneminden bize bahsedebilir misiniz ?
Dijitalleşme, FMCG sektöründe büyümenin itici gücü haline geldi. Tüketiciler, fiziksel mağazalarla online alışverişi birleştirerek alışveriş alışkanlıklarını değiştiriyor. E-ticaret, FMCG dünyasında sadece büyümekle kalmıyor, tüketici alışkanlıklarını da değiştiriyor. Hızlı teslimat ve mobil alışveriş trendi, gelecekte daha da önemli hale gelecek. 2024 yılı 2023’e kıyasla cirosal olarak saç boyalarında ,soğuk kahvelerde, koku ürünlerinde ,hazır ve özel kahvelerde ciddi artış gözlemledik.
2025’de Trendler Sizce Neler Olacak ?
Markaların promosyon stratejilerini güçlendirmesi, e-ticarete yatırım yapması ve tüketici davranışlarını doğru analiz etmesi gerekecek.
👉 Omni-channel (çok kanallı alışveriş) stratejileri büyümenin anahtarı olacak.
👉 Promosyon yönetimi, markalar için rekabet avantajı sağlayacak.
👉 E-ticaret ve hızlı teslimat, FMCG sektöründe daha büyük bir rol oynayacak.