Seçim öncesindeki haftada 102,1 milyar TL artan TL krediler, seçim sonrasındaki haftada 8,2 milyar TL azaldı. Merkez Bankası’nın yüzde 8,50 olan politika faizine karşın vatandaş bankada yüzde 50’nin üzerinde faizle karşı karşıya kalıyor.
TCMB verilerine göre, ihtiyaç kredilerinin yıllık faiz oranı sene başında yüzde 29,8 iken, 14 Mayıs seçimlerinin hemen öncesi yüzde 34,2’ye çıkmıştı.
Ancak bu hafta bankalarda ihtiyaç kredisi faizleri yüzde 40’ı aştı. Bu oran, bazı bankalarda yüzde 50’yi aştı. Ek masraflarla birlikte ihtiyaç kredisinde yıllık maliyetler bazı bankalarda yüzde 100’ü aştı.
Bazı bankalarda konut kredisi ise aylık yüzde 3,5’e kadar çıkarken, taşıt kredisi ise yüzde 4’e ulaştı.
Bankalar, TCMB’nin attığı adımlar sonrasında kredileri de adeta durdurdu.
Seçim öncesindeki haftada 102,1 milyar TL artan TL krediler, seçim sonrasındaki haftada 8,2 milyar TL azaldı.
TL kredilerde yılbaşından bu yana haftalık ortalama artış 70 milyar TL olmuştu.
14 Mayıs seçimlerinin hemen ertesi günü TCMB’nin kredi musluklarını kısmaya ve dövizden TL’ye dönüşümde hedefleri yükseltmeye dönük adımları piyasayı karıştırmıştı.
Rezervleri tükenen TCMB’nin nakit avans ve kredili mevduat hesaplarıyla ilgili sınırlamalarının ardından bankalar kredi kartlarını nakit avanslara kapatmış; esnek hesap olarak da bilinen kredili mevduat hesaplarının limitleri ise düşürülmüştü.
Oluşan tepkilerin ardından ise TCMB, piyasada büyük yankı uyandıran kararında geri adım atmış; kredi kartından nakit avans kullanımı ve kredili mevduat hesabı kredilerinde hiçbir sınırlama uygulanmayacağı duyurulmuştu.
TCMB, piyasada büyük yankı uyandıran kararında geri adım atsa da bankalar bu kredi türünün eski kullanımına ulaşmasına ihtimal vermiyor.
Reuters’a konuşan bir bankacı, bankaların hâlâ sınırlı miktarda nakit avans verdiğine dikkat çekerek şöyle demişti:
“İnsanlar nakit avansla ucuza borçlanıp yüzde 40’a ulaşan mevduata yatırıyor. Bankalar da bu kadar talep olan bir ürünü zararına vermek istemiyor. Bu yüzden zaten Merkez Bankası’nın ilk aldığı karar öncesinde bankalar durdurmuştu. Şu anda da sınırlı bir şekilde devam ediyor.”
TCMB’nin seçimin hemen ardından gerçek kişi döviz hesaplarından TL’ye dönüşüm için ek yüzde 10’luk hedefi koyması, TL mevduat faizlerini hızla artırırken, bu durum bankaların kredi faizlerini artırması ve kredi musluklarını kapatmasında etkili oldu.