IPSOS “GÜNDEME DAİR” araştırma çalışmasından derlenen bu haftaki bülten içeriğinde; Türkiye Ramazana nasıl girdi, nasıl çıkıyor? Bayramı nasıl karşılıyor? Günlerin anlam ve önemi sebebi ile önceden hazırlık yaptı mı? Alışveriş yaptı mı? Şeker, Çikolata satın aldı mı? Geçen sene ile bu sene arasında ki durumlar nasıl? Tatile gidenlerin oranı ne? Yakınlarını ziyaret edip bayramlaşacak olanların oranı ne? Memlekete gidiş planları yapan vatandaşlar var mı? Hiçbir şey yapmayacak olanlar var mı gibi sorulara verilen yanıtlarda; bireylerin ifade, tutum ve davranış ölçümlemelerine yer verilmiştir.
GEÇTİĞİMİZ SENELERDE BAYRAMLIK GİYSİ ALIŞVERİŞİ YAPAR MIYDINIZ? Kandillere, Ramazan’a ve Kurban Bayramı’na hazırlık aşamalarından başlayarak bayram sonrasına kadar geçen süre içinde gerçekleştirilen geleneksel kutlamalar ismen farklı olsa da ; ekonomik, kültürel, sosyolojik yönleri ve içerikleri ile birbirinden farklıdır. Ancak geleneksel olarak ortak tarafları da güne, döneme özel hazırlıklar. Alışverişler… Elde ve evde özenle hazırlanan çeşitli yiyecekleri, aile fertleri, yakın akrabalar, konu komşuya sunma, mutluluğu paylaşma, bir araya gelme ve eğlenme, kaybettikleri yakınlarının mezarlarını veya hastaları ziyaret etme, tanışma ve kaynaşma, dostluk, komşuluk ve akrabalık bağlarını pekiştirme gibi önemli işlevlere sahiptir. Yıllardır yapılan çalışmalar sonucunda alışkanlığa dönüşen bu başlıkların düşüşte olduğu ölçümlenmektedir. Ipsos tarafından yapılan Gündeme Dair araştırmalarda bu yıl Ramazan Bayramı’nda geçen yıla kıyasla neler değiştiğini izlenmiştir. Toplumda her 2 kişiden biri geçtiğimiz yıllarda neredeyse her bayram bayramlık giysi aldığını belirtirken, yalnızca %6’lık grup böyle bir alışkanlığının hiç olmadığını ifade etmekte.
Bayramlar geçmişten bu güne her yönüyle yeniliği anlatan bir tutumu sahiplanmiştir. Yenilenme, arınma, barışma, bütünleşme, tazelenme gibi… Bu süreçte bu başlıkların her birinde ekonomik durum hep belirleyici rolü üstleniyor en fazla da alışverişte… Ev ekonomisine göre alışverişler belirlenirken, ikramlık çikolatalar, ev de yapılan tatlılar, çoluk çocukların yeni kıyafetleri ve hediyeleşme öne çıkanlar. Ipsos’un gerçekleştirdiği araştırmada; bu sene için Ramazan Bayramı’nda giysi alışverişi yapan ve yapmayı düşünenlerin oranı %48. Bayram geleneği olan şeker/çikolata alışverişini yapan ve yapmayı düşünenlerin oranı ise %76 ile yüksek seviyede.
TOPLUM BAYRAMDA NE YAPMAYI, NEREDE OLMAYI PLANLIYOR? GEÇEN SENEYE KIYASLA NE VAR NE YOK? Geçen seneye benzer olarak bu sene de her 3 kişiden biri bayramda yaşadığı ildeki yakınlarını/akrabalarını ziyaret edip bayramlaşmayı planlıyor. Öte yandan Bayram’da hiçbir şey yapmayı planlamayanların oranı %14 ile daha yüksekken, memlekete gitme planı yapanların oranı düşmekte.
RAMAZAN HER ZAMAN ÖZLENİYOR… Her 10 kişiden 9’u eski Ramazan aylarını özlüyor. Bu Ramazan ayında ekonominin de etkili olduğu görülüyor. Bireylerin %69’u ekonomik nedenlerle zengin iftar sofraları kuramayacağını, %59’u ekonomik nedenlerle misafir çağıramayacağını, yine %59’u hane giderlerinin artacağını belirtiyor.
YARDIMLAŞMA BAYRAMLARIN RUHUNDA HER DAİM VAR OLAN… Her 4 kişiden 1’i bir kurum ya da kişiye yardımda bulunmuş, %41’i de yardımda bulunmayı düşünüyor. Ve bu kişiler ağırlıklı olarak nakdi bağışta bulunacaklarını söylüyorlar.
Ipsos’un Türkiye CEO’su Sidar GEDİK verilerle ilgili şu değerlendirmelerde bulundu: 2023 yılında yaşadığımız deprem felaketinin ardından Ramazan ayını buruk bir şekilde karşıladık. Ramazan, birleştiren, bütünleştiren ve umudu tazeleyen bir ay olarak hayatlarda anlam taşımaya devam ediyor. Tüm Ramazan ayı boyunca ya da Ramazan’da bazı günler oruç tutacağını belirtenlerin oranı %77. Geçen sene de oruç tutanların oranı benzerdi. Sadece Kadir Gece’sinde oruç tutacağını belirten %3’lük bir kesim de var. Ekonomik zorluklar, geçtiğimiz sene olduğu gibi bu sene de Ramazan alışverişlerine yansımış durumda, hatta bu sene daha fazla etkilediğini görüyoruz. Ramazan ayına özel alışveriş yapanların oranı bu sene %37 iken geçtiğimiz sene alışveriş yapmayı planlayanların oranı %41 idi. Her on kişiden üçü ise Ramazan’a özel alışveriş yapmayacağını belirtiyor. Bu kişilerin %65’i, alışveriş yapmamalarındaki temel sebebi ekonomi olarak belirtmiş. Vatandaşların %69’u ekonomik nedenlerle zengin iftar sofraları kuramayacağını, yarıdan fazlası da misafir çağıramayacağını ve hane giderlerinin artacağını belirtiyor. Ailenin bir arada olduğu, iftar için misafirlerin davet edildiği, zengin sofraların kurulduğu eski Ramazan aylarına duyulan özlem de dikkat çekici. Her 10 kişiden 9’u eski Ramazan aylarını özlediğini belirtiyor. Ekonomik zorluklar yaşanıyor olmasına rağmen yardımlaşma sürüyor. Her dört kişiden biri bir kurum ya da kişiye yardımda bulunmuş ve her on kişiden dördü yardımda bulunmayı düşünüyor. Bu kişiler ağırlıklı olarak nakdi bağışta bulunacaklarını söylüyorlar.
Bu sene için Ramazan bayramında giysi alışverişi yapan veya yapmayı düşünenlerin oranı %48 iken, her 4 kişiden 3’ü eskimeyen bir bayram geleneği olan şeker/çikolata alışverişini hâlihazırda yaptığını veya yapacağını belirtmekte. Bu sene bayramı nasıl geçireceğimize dair planlarımızda ise geçen seneye de benzer olarak, “yaşanılan ilde akraba/yakınları ziyaret edip bayramlaşmak” ilk sırada geliyor. Bu sene memlekete gitmeyi planlayanların oranı düşerken, evinde yakınlarını ve komşularını ağırlamayı planlayanların oranı artış göstermekte. Bayramın ruhu olan yenilenme, iletişimin kuvvetlenmesi, birlik beraberlik duygusu ve bunların içinde en önemlisi yardımlaşma… Bu duyguların güçlenerek yarınlara taşınmasını dilerim. Herkese gönlünce geçirebileceği bayramlar dilerim. “
ARAŞTIRMA KÜNYESİ
Bu dosyada paylaşılan veri ve bulgular Ipsos tarafından gerçekleştirilen IPSOS “GÜNDEME DAİR” çalışmasından derlenmiştir.
- Ipsos GÜNDEME DAİR: Araştırma 18 yaş üstü İBBS 1 düzeyinde Türkiye nüfusu temsil eden 800 birey ile 14 -17 Nisan 2023 tarihleri arasında online anket yöntemiyle (CAWI) gerçekleştirilmiştir.
- Ipsos GÜNDEME DAİR: Araştırma 18 yaş üstü İBBS 1 düzeyinde Türkiye nüfusu temsil eden 800 birey ile 29 Mart- 2 Nisan 2023 tarihleri arasında online anket yöntemiyle (CAWI) gerçekleştirilmiştir.