Giderek artan sayılar.
Bazen farklı bazen de benzeş yöntemler.
Yeni fikirler.
Denetimler, denetlenenler, denetleyemeyenler ve denetlenemeyenler.
Kendini denetleyemeyenler ancak isim hakkı vermek isteyenler.
Bu işi ciddi şartlarda verenler ile kitabına göre uygulayanları ayırmak gerek.
Franchise (1)
- Bir üreticinin mallarını dağıtması için bir dağıtımcıya tanınan ayrıcalık.
- Bir üretici ile bir ya da daha fazla sayıda perakende satıcı arasındaki yasal sözleşme ilişkisi. Hakkı alan taraf yerleşik bir markanın adını ve işletme yardımını alır, hakkı veren taraf ise işin nasıl yürütüleceğinde söz sahibi olmasının yanı sıra finansal kazanç elde eder.
- Bir tür hakla ilgili satış birimi.
İçinde bulunduğumuz dönemdeki yaygın uygulamalarına değinmeden önce benim bu formülle ilk tanıştığım uygulamalardan birini anlatmak istiyorum.
Yıl 1994, İstanbul Beltaş’ta satın alma müdür yarımcısıyım. Altıncı mağaza olarak Ulus Beltaş açıldı.
Mağaza kuruldu. Ürünler bizden gidiyor, tabela Beltaş. Denetim doğal olarak bizde.
Firmanın yöneticisi her konuda hassas davranıyor. Bir gün bir sorun olmuş müşteri ile anlattığında buna benzer bir cümle kullandı: – Biz sizin markanızı temsil ediyoruz. Müşteri franchise mı, değil mi diye düşünmez, davranışa göre yargılar. Her franchise’a lazım diye düşündüm.
Öyle ya, işletmeye verdiğimiz reyonlarda bile önemli konular arasında yer alır bu husus. Müşteri reyon işletmede mi firmanın kendinde mi diye düşünmez. İşletmeciyi özel olarak ayrıca belirtilenleri de ayırmak ve ayrıca ele almak gereklidir. Zaten bu şekilde çalışan firmalarla ilgili kapsamlı çalışmalar, kurallar, yapılan denetim ve iş tanımları mevcuttur.
Geri dönelim ana konumuza. Franchise konusundaki yarış hız kazandı.
Biliyorsunuz geçmişte bakkallar ile ilgili birçok proje gündemde yer aldı. Bunların bazıları gündemde yer aldılar. İndirim marketleri içerisinde DiaSA bunu başlatmıştı. Bu konuda önemli bir toplantıda yer almış ve fikir paylaşımında bulunmuştum.
İçinde bulunduğumuz dönemde CarrefourSA Mini ve Süper olarak franchise vermeye devam ediyor. Böyle bir bayilik projesinin başlatılmasında yer aldım ve gerçekleşti.
Yaklaşık iki hafta önce CarrefourSA CEO’su Kutay Kartallıoğlu, Bloomberg HT’ de Gözde Kuyumcu’nun – Bayii tarafında son durum nedir? – sorusuna; Bayiliğe talep yüksek, biz bayiliği çok sevdik, bu işi ve bayilerimizde sevdi. Şu anda iki yüz elliyi geçti, CarrefourSA bayilerinin sayısı. Seneye de inşallah dört yüz civarında bir sayıyla tamamlamayı hedefliyoruz. Amacımızda, hani bizim bunu 2025 sonuna kadar bin gibi böyle binli sayıların üzerine taşımak yönünde. Bayilik çok sürdürülebilir bir faktör, gıda perakendesi açısından. Hem bulundukları mahalleyi daha iyi bildikleri için, esnaflık komşuluk mantığını daha iyi güdebildikleri için çok iyi hem de biz onlara bu know how’ı bu teknolojiyi bu öz markalı ürünleri katabildiğimiz sürece her iki tarafa da değer yaratan bir ekonomik zincir. İnşallah Türkiye’de gelecekte gıda perakendesinin geleceğinde bayilik yayılacak, artacak.
Evet, CarrefourSA cephesinden durum ve hedefler böyle.
İşin birde ŞEÇ Market tarafı var, Türkiye genelinde (2) 2531 market ile o da seçeneklerden bir diğeri. “Seç Market, 2014 yılında Bizim Toptan altında faaliyet göstermeye başlamış, 2016 yılında Seç Market ismini almıştır. ”
Bu firmaların her biri bu tabelayı alan işletmeye hemen hemen birçok konuda destek vermekteler.
İçinde bulunduğumuz dönemde ve piyasa şartları da baz alındığında bu konudaki talebin daha da artacağını öngörüyorum. Bu devirde artık bir iki market ile başlayıp yola devam edebilmek, iyimser ihtimalle bile oldukça zor! Özellikle Seç Market’in üyeleri geçmişte de marketçi. CarrefourSA kuruluş aşamasından başlayarak her süreçte destek veriyor.
Esnaf sektöre ya yeni giriyor ya da yatırımını o isim altına taşıyor.
Yarın birde bayilik veriyorlar, orada da zincirleştiler diye bir serzeniş başlar mı onu bilemem?
Bayilik veren firmalar çok. Bunlara bir örnek daha; TAB Gıda’dan Aile İşletmesi formülü.
Fastfood pazarı oldukça hızlı, firma Aile işletmesi formülü ile Sbarro, Usta Pideci ile başlayan sonrada Usta Dönerci Arby’s ile devam eden belli iller ve bazı lokasyonların işletmecisi olabiliyorlar ve oldular.
İşletmelere AVM içerisinde de gördüm ve tanık oldum. Firma doğallıkla bu konuda tecrübesi olan, girişimci aileleri tercih ediyor.
Şartlar, firmadan firmaya doğal olarak değişkenlikler gösteriyor ve gösterecekte. Buna paralel kazanımlarını ve diğer etkenlerini de elbette başvuranlar değerlendirecektir.
Önümüzdeki dönemlerde, pazar payı artışı devam eden, özellikle market sektöründeki bayiliklerin ve aile işletmelerinin sayısındaki artışı daha çok konuşuyor olabiliriz.
Tüm paydaşlara hayırlı işler ve verimli mağazalar dilerim…
- Perakendecilik Sözlüğü, Jerry M. Rosenberg, AMPD Yayınları
- secmarket.com.tr