Perakende sektöründe özellikle de gıda perakendeciliğinde artan fiyatlar gündemdeki yerini koruyor. Ben aslında sektörün diğer gelişmelerinden bahsetmek istiyorum. Önce işin e – ticaret boyutundaki gelişmeleri ile başlamak istiyorum. “ Ticaret Bakanlığı Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS) 2022 Yılı İlk 6 Ay Verileri 2022 yılı ilk 6 ayı itibariyle ülkemizde e – ticaret hacmi bir önceki yılın aynı dönemine göre…

Pazarlamada 4 P çıkalı uzun zaman geçti. Ancak halen geçerliliğini koruyor. Yıllar içinde P’lerin sayısı arttı. 7’lere, 21’lere hatta 27’lere ulaştı. 4 C ile tanıştık. Pazarlama için önemli tanımların birinde ‘ müşteri bulma ve müşteriyi elde tutma sanatı ’ der. Günümüzde bu önemli değerler üzerine oturtulmuş birçok önemli tanım ve sistem bulunmaktadır. Pazarlamanın bu süreçleri: Pazarlamanın 4 C’si; Customer…

Türkiye Perakendeciler Federasyonu’nun (TPF) düzenlediği 13. Yerel Zincirler Buluşması ‘Yeniden Yerele’ teması ile 14 – 15 Ekim 2022 tarihlerinde Haliç Kongre Merkezi’ inde gerçekleşti.Öncelikle tüm emeği geçenleri kutlarım. Her yıl farklı bir tema ile kapılarını açan organizasyon, bu yıl ‘Yeniden Yerele’ temasının, alt başlıkları da (Yeniden Başarmaya, Yeniden Üretmeye, Yeniden Hayata, Yeniden Gelişmeye) perakendenin bitmeyen dinamizmini…

Fiyatlar artmaya devam ediyor. Buna paralel bir oranda cirolar artıyor mu? Karlılık ne kadar artıyor? Bildiğim çok duraklı alışveriş ciddi oranlarda ve sayılarda. Bu işi başka bir noktaya getirdi. A noktasından alınanlar, B noktasından alınanlar, C, D, E noktasından alınanlar derken gider böyle. Tedarik edilen yer sayıları artar. Sepet ortalaması düşer. Ciro etkilenir. Herkes bir şeyler satar ama…

En son söyleyeceğimi veya yazacağımı en başta belirteyim. Her ikisi de evet. Her şikâyet kendi içinde haklı veya haksız olarak sınıflandırılabilir. Biraz açmam gereken bir nokta bu; bazen müşterinin haksızlığını biliriz. Burada duruma göre konu ile ilgili politikalar, inisiyatifler ve prosedürler devreye girer. ‘Bile bile lades’ gibi. Müşteri memnuniyeti denir geçilir, olabiliyorsa eğer. Bazen de gerçekten…

Çeşitli görev tanımları kapsamında, farklı veya birbirine benzeş iş yapan kişiler. Bölge Müdürü, Bölge Satış Müdürü tanımları ise en sık kullanılanlardan. “Sorumluluğundaki mağazaların yönetimini, organizasyonunu ve devamlılığını sağlamak, mağazaların verimliliğini, karlılığını arttırmak, satış ve stoklarını, şirketin genel gelişme ve büyüme stratejisi paralelinde izlemek, bunları raporlamak, incelemek, değerlendirmek, yönlendirmek, sorunları tespit etmek ve bu sorunlarla alakalı gerekli birimleri…

Organize perakendeyi organize yapan birçok önemli etken vardır. Bu etkenleri tek tek yazacak değilim. Ancak bazılarına da değinmeden geçemeyeceğim. Mağazanın girişinden başlar organize perakende diye başlayacağım ama öncesine giderek başlamak lazım, uygulamalardan, bildirimlere uzanan bir yelpazede. Gelelim mağazaya derken, e – ticaret siteleri, zincir marketlerin kendi online uygulamaları da bir tık, hop kapında. E –…

Raflarda marketin formatına göre yer alan yüzlerce, binlerce ürün.Self servis dolaplarda, tezgâhlarda satılmayı bekleyen ürünler.Sürekli değişen fiyatlar. Buna paralel değişen ve/veya aynı kalan alışveriş alışkanlıkları. Yüzde 8‘den 1’e indirilen KDV ve binlerce üründe bunun yansımaları. Öncelikle ‘yeni’ bir tanım olan ‘Panik Alışverişi’ ne bakalım. “ Türkiye’nin yeni trendi: Panik alışverişi” Önce yükselen döviz kurları ardından hız kesmeyen ve giderek…

Güler yüzlü bir karşılama. Gerekli sözcüklerin yerinde ve doğru kullanımı. İşlem hızı ve uğurlama sonucunda memnun ayrılan alışverişçi. Kasa hizmetlerinin bir özeti bu. Diğer taraftan self servis kasa uygulaması giderek yaygınlaşıyor. Alışverişçi bazen bir kasiyerden yardım alarak, çoğunluk da almayarak, aldığı ürünlerin ödemesini kendi yapıp ürünlerini alıp gidiyor. Marketlerden sonra giyim mağazasında bile uygulamaya alındı self servis kasalar. Zaman önemli etkenlerden…

Trendler. Fiyat artışları. Karlılık. Private Label (PL) markalar. İstihdam. Tüm bunlar önemli başlıklar. Gıda perakendesi için olmazsa olmazlar içerisindeler. Bir tarafta sektörde yaşanan gelişmeler diğer yanda yaşanan ve birazda ‘girdap’ haline dönüşen fiyat artışları. Önce bazı önemli ipuçlarının yer aldığı bir araştırmadan bazı bölümleri aktarmak istiyorum. (1)‘‘ Perakendenin yükselen trendleri neler? Geride kalan 2 yılın ardından sıkça duyduğumuz yeni…

Küresel pandemiyle geçen ve geçmekte devam eden bir yıl 2021. Covid – 19 önümüzdeki yılda da devam edecek gibi görünüyor. Bu salgın birçok değişimi de beraberinde getirdi. Bu değişimler içinde; Alışverişçilerin alışkanlıkları değişti. E – ticaret payı yüksek oranlarda arttı. Birçok e – ticaret sitesi tüketici ile buluştu. Mevcutların pazar payı yükseldi. …

Ortak Gelişim Kongresi’nde, Konda Araştırma Şirketi’nin yaptığı ‘Tüketici Gözüyle Perakende’ araştırmasının sonuçları da açıklandı. 11-14 Mart 2021 tarihleri arasında 3 bin 22 kişinin katılımıyla gerçekleştirilen ankete göre Türk insanının yüzde 94’ü alışveriş yapacağı yerdeki ürün çeşitliliğinin fazla olmasını önemsiyor. Tüketicilerin yüzde 87’si promosyon ürünlerin bütçeleri için önemli olduğunu söylüyor. Ankete katılanların yüzde 37’si ulusal zincir…

Organize perakende sektörü ve istihdam birbirine paralel gidiyor. Sektör büyüdükçe istihdam artıyor. Turnover’ ı özellikle ele almadım, çünkü kapanma hariç ayrılanın yerine yeni istihdam sağlanıyor.  Peki, sektördeki büyüme neye bağlı? Bu bir açıdan perakende de yatırımların devamına bağlı. Yatırımların devamı bazı işletmelerin idame zorluğu ile sonuçlanıyorsa, söz konusu yatırımlar devam etmeli mi? Sorunun cevabı kolay değil.…

Her zaman yazıyor ve yeri geldiğinde sıklıkla da söylüyorum. Önce herkesin dilinde olan klasik girizgâhla başlayalım; “ Karlılık düşüyor.” Doğru. “Giderler artıyor.” Buda doğru. “Rekabet her geçen gün artıyor.” Doğru söze ne hacet. “Müşteriyi elde tutmak zorlaştı.” Müşteri var ama sadakat azalıyor. “Müşteri memnuniyetini sağlamak önemli ama giderek zorlaşıyor.” Doğru ama yapılacaklarda var. “Mağaza ve mağaza formatı sayısındaki artış müşteriyi çok…

Bir önceki yazımda belirttiğim gibi, bu kez Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel’ in açıklamalarına yer vererek başlamak istiyorum. Oldukça önemli açıklamalarda bulunduğu programı gene özetle paylaştığımı belirtmek isterim. Doğallıkla sektörün sorunları sadece perakende yasasından ibaret değil. Ancak bu yasa etrafında, asgari müştereklerde anlaşmanın ve paydaşları olabildiğince kapsayacak bir yasasın önemi üzerinde duruyor ve bunun…

Aslında şöyle sormak gerek önce; ortak paydada buluşmak mümkün mü? Evetse ne ölçüde? Bir tarafta yeni perakende yasasına olan ihtiyaç ve bu konudaki beklentiler. Diğer tarafta bu yasayı ortak ve/veya farklı açılardan bekleyenler; Türkiye Perakendeciler Federasyonu (TPF), Türkiye Esnaf ve Sanatkârlar Konfederasyonu  (TESK), Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Federasyonu (TAMPF) Birleşmiş Markalar Derneği (BMD), Gıda Perakendecileri Derneği (GPD),…

“ Davranışsal iktisatçı Dan Ariely’nin de vurguladığı gibi insanlar alışveriş kararlarını verirken, rasyonel olduklarını düşünmelerine rağmen, irrasyonel (akıldışı) ve çelişkili davranma eğilimi gösterirler.Hızlı tüketim ürünleri sektörü benzeri sık ve çok sayıda karar vermeyi gerektiren sektörlerde de bu durum, sektörde faaliyet gösteren şirket ve kurumları rasyonel davranarak müşteriyi en iyi şekilde anlayıp uygun adımlar atmaya ve…

En başta söyleyeyim; bence değil.  ‘Çantada keklik’ değil ancak sağlanan ve sağlayan yüzlerce binlerce örnek var. Sadakat; bağlılık anlamına gelmektedir. Doğallıkla da müşteri sadakati perakendeciler açısından çok önemlidir! Öyle ya, birçok etken var müşteri sadakatini sağlayan ve arttıran. Güven var bunların başında. Alışverişçiler; Alışveriş ettikleri firmaya güven duyarlar ve güvenmek isterler. Alışveriş yaptıkları yerin…

Günlerden pazartesi, mağaza için haftanın ilk günü. Mağazaya gelen yönetici mağazayı gezerken çalışanları ile selamlaşmakta ve konuşmaktadır. Başarılı ve sorunsuz geçen hafta sonu, yüzleri güldürmüş ve yeni haftaya moralli başlanmıştır. Ekibe yeni katılan bir kişi ile görüşmesini yapmak için odasına davet eden yönetici için gün çoktan başlamıştır. Bu gün izinli olan bir başka mağaza yöneticisi ise,…

Bir pazar sabahı evinden çıkan bir müşteri yolda giderken düşünür; alışverişimi nereden yapayım? Bir diğer aile aynı gün ve saatte alışveriş için planladıkları noktaya gitmek üzere çıkarlar. İki aile pikniğe giderken ya alışveriş ettikleri ya da yol üstünde bildikleri bir yerden ihtiyaçlarını alırlar. Bu olağan senaryoların pandemi öncesinde de sonrasında da örtüşen tarafları var. Peki, bu alışverişçiler ne ve…

Mağaza içi alışverişçi davranışlarına baktığımızda yapılan araştırmalar içerisinde yer alan birçok önemli parametre içerisinde iki davranış biçimi yer alır. Genel hatları ile anımsamak gerekirse, bunlardan birincisi; planlı alışveriştir. Genelde bu tip müşteriler alışveriş listesi ile gelirler ve marketteki ürünleri elleriyle koymuş gibi bulmak isterler. İkincisi ise; güdüsel (impulse) alışveriştir.   Bu tüketiciler ise daha çok mağazada…

İnisiyatif kelimesi Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından; gerekli kararları almayı bilen kişinin niteliği, karar verme yetkisi, öncecilik, üstünlük olarak tanımlamıştır. Hepimiz inisiyatif kullandık, kullandırdık ve kullanıldığına tanık olduk. Önce geçmişte bir mağazada kısmen tanık olduğum bir konuyu paylaşarak başlamak istiyorum. Altını çizmek istediğim birkaç noktayı da özellikle belirtmeliyim.Bunlardan birincisi; konunun ne olduğunu bilmiyorum çünkü tartışma başlamıştı. İkinci…

Alışverişçi, tüketici, müşteri. Hangi tanımı kullanırsak kullanalım bu tanımın ifade ettiği kişiler, yani en temel tanımla; ürün veya hizmet satın alanlar. Perakendeciler açısından baktığımızda elbette ki hepsi müşterileri ve onların memnuniyeti için çalışıyor ve öyle yapmaya da devam edecekler. Krallar ve kraliçeler. Veli Beyler ve Nimet Hanımlar. Yani velinimetimiz olan müşteriler. Bakış açıları farklı olabilir. Alışverişçi kitleleri benzeş olabilir. Mağaza formatları…

Hemen hemen her yıl en az bir kere istihdam üzerine yazı yazarım. Çünkü perakende de istihdam artıyorsa bir açıdan işler yolunda gidiyor diyebiliriz. İstihdamın artması için yapılan planlanmalarda çok önemlidir. Firmaların insan kaynakları politikaları da esas teşkil eder. Teşviklerde bir o kadar önemlidir! Peki, perakende sektöründe istihdam artmaya devam eder mi? Artarsa nasıl artar? Öncelikli olarak…

Yaşanan küresel salgın hemen hemen tüm sektörleri etkiledi ve etkilemeye de devam ediyor. Perakende sektörü açısından bakacak olursak farklı kulvarlar değişik ve/veya paralel şekillerde etkilendiler. Bu etki, alışveriş merkezlerinde, cadde mağazalarında, marketlerde ve e – ticarette farklı şekillerde yaşandı ve öylede olmaya devam ediyor. Örneğin alışveriş merkezlerinde, yeni normal sonrası gerçekleşen yeni kısıtlamalar neticesinde hafta sonu…

Perakende sektöründe aidiyet üzerinde çok önemle durulan konuların başında yer alır, alınması istenir ve/veya bazı yerlerde öyleymiş gibide yapılır. Pandemi hem FMCG’ye (Hızlı Tüketim Ürünleri) hem de alışverişçi davranışlarına bir değişim getirdi. Bu konu ile ilgili çeşitli araştırmalar, raporlar ve aralarında benim yazdıklarımda olmak üzere birçok makale var. Peki, bir soru ile konuya yaklaşmaya çalışalım. Aidiyet nedir? TDK’na…

Perakende sektöründe yüzlerce mağaza ve market var. Bu yatırımlar çeşitli mağaza formatlarını bünyelerinde barındırıyor. Bazıları tek bir format üzerinde yoğunlaşırken bazıları ise farklı formatlar üzerinde yoğunlaşıyor. Bu yazımda birazda son dönemlerde önemi ve örnekleri açısından yeni bir pozisyon alan Cash & Carry mağazalara değinmek istiyorum. Bu format ile bizi ilk tanıştıran yanılmıyorsam Tespo oldu. Daha sonra Metro…

Onlar ‘Kitabı kapağına göre değerlendirmezler. Her müşteriye gereken ilgi ve alakayı gösterirler. Bu kişiler ‘İşi bilip işe gitmemezlik’ yapmazlar. İşleri her şeyden önce gelir. Yeri gelir zamanla yarışırlar. Zamanı gelir kendi zamanlarından fedakârlıkta bulunurlar. Yetmedi diyenlere ve yaşanan sorunlara karşı, streslerini kontrol ederek yaklaşırlar.(olmazsa bu iş zor olur zaten) Kolay bulunmazlar ve tabii ki kolayda yetişmezler. Evet, perakende…

Bir tabir vardır; işi biliyor ama işe gitmiyor, diye. Elbette ki profesyonel çalışanların ve onların yöneticilerinin benimsemediği, yapmadığı ve yapılmasına müsaade etmedikleri bir davranıştır bu. Peki, ne veya ne tür sebeplerden kaynaklanmaktadır? İşte yeterli motivasyon olmaması mı? “ Konu işlerin yönetilmesine gelince motivasyon her şeydir.” der, Lee Iacocca Mutsuz çalışanlar mutlu müşteri memnuniyeti sağlayabilir mi? Zor sağlar. O halde çalışanı…

You can’t judge a book by its cover; kitabı kapağına göre değerlendirmeyin ya da kimseyi dış görünüşüne göre yargılamayın demektedir. Peki, bu konu halen yaşanıyor mu? Evet, bence yaşanıyor. Bazen anlatılanlardan bazen de tanık olarak gözlemliyor veya öğreniyoruz. Bir müzik marketin yöneticisi ile kitabı değil de CD’yi kapağına göre alanların örneğini dinlemiştim. Doğallıkla dinledikten sonra iade istemlerini de! Oysa işi satış…

Müşteri tercihleri arasında marka ve çeşit seçimi önemli bir yer tutuyor! Bazıları için marka çok önemli! Bazıları içinde satılan marka kadar, markaların ürün çeşidi, özellikleri, lezzet, boyut gibi ayrıntıları da bir o kadar önemli! Fiyatı bu noktada ayrı tutuyorum. Doğallıkla her marka yaygın bir penetrasyon sağlamak ister. Haklıdır da, öyle ya satmak için üretiyor ve/veya ithal ediyor. Müşteri alışverişe gittiği noktalarda…

‘ Tam yağlı olan peynirden tatmak istiyorum ’ ‘ Daha az tuzlu bir zeytin tadabilir miyim? ’ Bu diyalogları çoğaltabiliriz. Doğallıkla örnekleri de. Kalitemi daha önemli? Fiyat mı? Bana göre taze gıdada kalite, göreceli olarak fiyattan daha önemlidir derim ancak eklerim; lokasyon ve müşteri segmentasyonu bu konuda belirleyici ana etkenler içerisinde yer alır diyerek. Ve daha da önemlisi bu kategorilerin müşteri sadakati…

Kendine usta diyebilmek için önce ustanı geçeceksin, sonra seni geçecek bir öğrenci yetiştireceksin. (Japon Atasözü)   Artıyor. Daha da artacak. Artmalı da. Hedefler güncelleniyor. Açılacak her yeni mağaza ilave istihdam demek. Kapanan her mağaza, başka mağazalarda görevlendirilenler hariç işsizlik demek. Çok sayıda perakendeci kuruluş çeşitli kademelerde istihdam sağlıyorlar. Sağlanan istihdamın sektörde çalışmaya devam etmesi kadar önemli bir nokta daha var; adayın öncelikle çalışmak için…

Da Capo; Baştan anlamına gelen bu müzik terimi ile başlamak istedim. Bazı şeyleri baştan ele almak istiyorum çünkü. Müzik açısından akışın içinde yer alır bu terim. Tekrar tekrar notaları yazmak yerine yorumcuyu başa döndürür. İşin birde nakarat tarafı varda, o da başka bir konuya kalsın. Öncelikle umarım ki pandemi ikinci bir dalga ile bizi başa döndürmez. Bu çok…

Çek besteci Antonin DVORAK, (1841 – 1904) Yeni Dünya’dan (From the New World) adlı senfonik şiirini Amerika seyahatinde iken, biraz tedirgin ve eli kolu bağlı bir hissiyat içinde yazdığı belirtilir. Sanırım adı ve dönemdeki hissiyatı açısından baktığımda, bu yazımda hem başlık hem de tema olarak alıntılamak istedim. İstedim de düşünmeden ve değinmeden de edemeyeceğim. Benim de…

‘‘ Evet, daha ne kadar bekleyeceğiz? ’’ ‘‘ Biraz daha hızlı çalışın.’’ ‘‘ Kasiyeriniz çok yavaş.’’ ‘‘Bir kasa daha ilave  edin.’’ ‘‘ Daha çok eleman alın. ’’ Elde olan olmayan sebepler, nedenler ve hatalar derken yankılanırdı yukarıda yazdığım bu sesler. Bazen yapılan indirim anonslarına karışır giderdi. Daha hızlı çalışırdık. Gene çalışırız. Edebiliyorsak kasa ilave ederdik. Gerekirse gene ilave ederiz. Norm kadroyu revize ederdik. Memnuniyetle…

Mağazalarda alışveriş yapan müşteriler için (eğer self servis kasa yoksa) son nokta olan kasiyerlerin önemi herkesçe malumdur. Ayrıca çoğu self servis kasa uygulamasında, genelde yardımcı bir personel bulunmakta ve/veya bölüme yönlendirme yapmaktadır. Doğallıkla bu branş çalışanlarına birçok konuda eğitim vermiş bir kişi olarak önemli bazı konulara dikkat çekmek istiyorum. Kasa hizmetlerinde önemli maddelerden bazıları şunlardır: Kasiyerler…

İstihdam ile ilgili açıklanan hedefler beni hep umutlandırır. Öyle ya, şu sektör bu kadar kişi diye sıralanır liste. Gerçekleşen her istihdam bir mutluluktur bence. Önce 2019 yılında sağlanan istihdamlarla ilgili bir haberi paylaşmak istiyorum. ‘‘ 1.4 Milyon Kişiye İstihdam Sağlandı İŞKUR, 2019 yılı istihdam rakamlarını açıkladı. Buna göre istihdam yüzde 19,5 artarak 1,4 milyonun üzerine çıktı. Özellikle kamuda kadın…

Kategori Yönetimi ‘demokratik’ bir uygulama mıdır? Evetse, bu uygulamanın bazı hallerde yeniden ele alınması gerekli olur mu? Hayırsa, bu modele ihtiyacın olup olmadığı tartışılır mı? Öncelikle konu ile ilgili iki yorumun özetini paylaşmak istiyorum. ‘‘ Kategori Yönetiminin babası Brian Harris bunu yeniden icat etme zamanının geldiğini ve kategori yönetimi 1.0’ dan 2.0’a geçilmesi gerektiğini öne sürdü. Brian F. Harris, Güney…